Patente

De Patente was een boerderij bij Sint Anna ter Muiden.

Ligging

17 augustus 1694: een behuisde hoffstede genaemt de Patente,

• bestaende in huijs schuijre stallinge duijvecot etc,
• met den nombre van 4 gem 145 roeden lants daer op deselve huijsinge is staende
• int 8e begin, staende in de nieuwe caerte op no 62,
• hebbende ten suijden en oosten den dijck tusschen t maenschijn en Brugschen polder,
• ten westen den dijck van Brixkens polder,
• ende ten noorden tlant van Andries van de Broecke, ende d hoirs van juffr Josijne van Breucklant.

13 juni 1697:

• sekere sijn behuisde hoffstede genaemt de Patente gestaen in de polder het Maneschijn

Eigenaren

• Op 17 augustus 1694: Johan Sandra medicinae doctor woonende tot Leijden (onderpand).
• Tot 13 juni 1697: Johan Sandra doctor in de medicinen te Leiden
• Vanaf 13 juni 1697: Anthonis de Puijt.

Vermeldingen

RAZvl 471

• 13 december 1567:
  Comp Maria de dochtere van Pr Balcke weduwe van Passchier Bezant over haer zelven voorts Jacob Marcx als voocht van Loyken tkindt vanden voors Passchier Bezant dat hy hadde by de voorn Marya de dochtere van Pr Balcke zyn laetste wyf was (vervangende Yman Bauwens zijnen medevoocht) ...
  consent van het Vrije: ... als voochden van Loyken fa Passchier Bezant dat hy hadde by Mayken de dochtere van Pr Balcke zyn laetste wyf vrylaet ende verweest binden ambochte van Lisseweghe te moghen vercopen eene rente van 20 sch tsjaers te lossene den penninck 16. Ende dezelve te bezettene op zeker partyen van lande de voorn weese competerende byden overlyden van zyne vadere... omme te lossen de schulden ende lasten daerinne tsterfhuus vanden voorn Passchier Bezant ... belast bevonden es bedraghende over de voorn weesens deel ende portie de somme van 14-7-3 ponden vlms...
  wel ende deuchdelicke vercocht thebbene heer Jacob Kermijn als wediensier vander kercke van St Donaes in Brugghe aldaer present ende accepterende ten behouve vande voorn kercke eene rente van twee ponden grooten tsjaers ende dat voor de somme van 32 ponden vlms die de voornoomde comparanten ten passeren van desen kenden ghezaemdelick vanden voorn heer Jacob Kermijn ontfaen thebbene...

Onderpand 14 gem 2 lijne 68 roeden landts met al den huuse ende boomen daerop staende binnen deser voorn stede ... in diveersche partijen. o.a.
Eerst de nombre van 9 gem 97 roeden landts met alle den huusen ende boomen daerop staende ... ende es de hofstede metten lande ghenaempt de Patente in diveersche parceelen daerof dats eerst ligghets oost byder kercke inde poldere maenscyn op tzuudthende van dezelve poldre.
Tter hofstede voornoompt 4 gem 1 lijne 45 roeden landts metten huusen ende boomen daerop staende ende es de voors hofstede ghenaempt de Patente tusschen den waterganck over den dyck vanden Bricxsen poldere ande oostzyde ende op t zuudthende den dyck jeghens Brixus polder ghemeten ter halver gracht, ande westzyde streckende metten noordhende an Pr de Voochts ende Jan Liebaerts landt met diveersche renten jaerlix daeruute gaende diemen ghelt, te weten neghe ponden twee scell pondenvlms tsjaers de kercke vander Mude telcken maertemesse noch 14 sch tsjaers gaende uut elcken ghemet der C Mt onsen ghenadeghen heere ende prince tzynen ontfr vander Sluus vallende telcken Ste Maertemesse ende halfmaerte, etc.

Ommeloper 1577

Maenschijn polder int 1e begin

• [marge] 8e begin
  [marge] ontbladere Mathijs van Hooreweghe hofstede genaemt de Patente daer Aernout van Pamele op wuendt 1644, ende daer te vooren
  [supra toegevoegd] Antheunis de Cueninck fs Anths:, ende dhoirs van van Mathijs Stoels ½ en ½

Antheunis fs Pieter de Cueninck
Jacob de Witte causa uxoris ende bij coope cum suis over Passchier Bezant commende van wijlent Jacob Praet.
Inden houck van oostdijck ende van den dijck vanden Brugschen poldere de hofstede daer Mathijs van Hoorneweghe op wuent mette zuutoostsijde inden halven adere jegens den dijck vanden Brugsen poldere, ende mette noortwestsijde ten halven gracht jeghens den dijck van Brixus poldere, streckende metten zuutwesthende anden oostdijck ende metten noortoosthoucke an Jooris Teerlinck lant,
4 gem 1 lijne 28 roeden
Belast met 9 pond 2 sch sjs: ande kercke van der Mude telcken maerte, voorts 14 sch ende tjrs: uutten ghemete ande coninckl: Mat:, voorts 32 gr?@ ende an het hospitael ofte cloostere buuten belle.

Ommeloper 1601

int Maenschijn 37e Begin van Greveninge Beginnende zuijtoost vandaer inden polder Maenschijn ter hoffstede genaemt de Patente daer de wed van Ants de Coninck op woont, aen de noortsijde van den dijck tegen den Brughse polder, tusschen den dijck tegens Bricuspolder aende westsijde, een ader aende oostsijde, str alsoo noortwaert tot aenden zeedijck aent fortkin genaemt t Boere verdriet ende is t beloop daer de Patente in staet, van zuijden in,

• [supra] mr Noel Nemegeer
  [marge] Anths de Puijt
  *Anths de Puijt 1684, 1696
  *Noe Nimmegeer dhr Sandra
  De wed ende kinderen van Anths de Coninck bij cope over Pieter Zoetaert comende van Jacob van Praet van zuijden in, in den houck van de dijck de hoffstede metten lande genaemt de Patente daer de wed van Ants de Coninck op woont sijnde een lijpe plaets mette zuijtoostsijde aenden dijck tegens den Brugschen polder ende mett noortwestsijde aenden dijck tegens Brixuspolder streckende metten zuijtwestende aenden dijck van Greveninge ende metten noorteijnde aen Pr. Bachuijs ende heurselffs gemeene lant, 4 gem 1 lijne 45 roeden

RAZVL 472

• 7 meije 1652:
  comp Francois Dullaert die in huw heeft gehadt Catelijne Cuninck, voorts Jan de Bruijne wednr van Francijnken Ceuninck, Pieter de Ceuninck voorts Jaques de Ceuninck, voorts deselven Pieter de Ceuninck beneffens Jaques Dullaert als voogden van de weesen Franc: Dullaert, voorts deselven Pieter de Ceuninck en Jan de Bruijne fs Corns: de jonge als voogden van de kinderen Jan de Bruijne, voorts den selven Pieter de Ceuninck ende Fransoijs de Roo als voogden van kinderen Joos de Roo die in huwel gehad heeft Mayken de Ceuninck
  verkopen aan Marten Jordaens 15 gemeten 1 lijne 94 ½ roeden lants binnen St Anne met alle de huysinge etc daerop staend, tegenwoordig in pachte bewoont bij Andries van de Broucke... de verkopers de gemeene kinderen van wijlent Antheunis de Cueninck...
  Item oost daerbij over de voors oostdijck int 8e beloop der voors paellanden 4 gem 1 lijne 45 roeden lants sijnde dhofstede metten landen genaemt de Patente daer Andries van den Broucke nu bij pachte op woont al tusschen de halve adere jegens den brucgschen polder dijck aen de zuijt oostsijde de Bricxiuspolder dick aen de noortwestsijde streckende metten zuijtwesthende aen Andries van den Broucke bij coope over Jacques Stoels ende aende hoirs van jonckvr Josyna van Burckele landt

RAZVL 473

• 5 december 1671:
  comp juffr Elisabeth Jordaen (moeder van Johannes Sandra) laest wed van Noel Nemegheer verklaart schuldig te zijn aan Susanna ende Maria van Pijlworm fa van dhr Jacob van Pijlworm, op wien Adriaen Jordaen, griffier tot Isendick als voogt van de selve twee wesen de schult was accepterende van 450 ponden vlms geleend geld tegen 5 procent...onderpand de naers:partien van landen, hofstede ende huijsen alle gelegen binnen de schependomme van St Anne, de comp: aancommende bij successie van hare moeder Janneken Meurs wed van Maerten Jordaens jegens hare suster, broeders ende neeff, mede erfgenamen ten selven sterfhuise volgens de vercavelinge onder hen gedaen den [n.i] meert 1668 ten presentie van de heren Pieter Lips ende Maxim van Meeteren als commissarissen van het college van slants van den Vrije tot Sluijs,
  eerstelijck 4 gem 1 lijne en 40 roeden landts int 6e begin binnen de paelen van St. Anne op den oostdijck zijnde dat stuc landt daer de comparanten hofstede op staet genaemt de Patente bestaende in huijs schuijre, stallinge duijvecot bacqueet ... jegens den brugse polder dijck aen. Zuijtoost sijde den Brixispolderdijck aen noortwestsijde streckende met een zuijtwest eijnd aende oostdijck ende metten noortwesteijnde aen Andries van den Broucke ende aen de hoirs van jonkvr Josijne van Burckel landt;

• 6 jan 1690:
  comp Adriaen Jordaens auditeur over t quartier van Vlaenderen gemachtigd door Johannes Sandra medicinae doctor woonende tot Leijden gepasseert voor notaris Johan van Someren te Rotterdam 30 dec 1689 [inhoud procuratie]... verclaert schuldich te wesen aen Thomas Matheussen schepen der stat Sluijs 400 ponden vls tegen 5% s jaers...
  onderpand een hofstede genaempt de Patente bestaende in huijsinge schuijre stallijnge duijvecot;

• 17 aug 1694:
  comp Johan Sandra medicinae doctor woonende tot Leijden verklaart schuldig te weesen aen de naegelaten kinderen van wt Josua de Vloo over wien dhr Willem van Reinevelt als in huwelijck met haere moeder ende Jacob van Uxeem griffier deser stede als voogt van deselve, die waeren accepterende eene somme van 100 ponden vlms... tegen 5% sjaers...
  onderpand een behuisde hoffstede genaemt de Patente, bestaende in huijs schuijre stallinge duijvecot etc, met den nombre van 4 gem 145 roeden lants daer op deselve huijsinge is staende... int 8e begin, staende in de nieuwe caerte op no 62, hebbende ten suijden en oosten den dijck tusschen t maenschijn en Brugschen polder, ten westen den dijck van Brixkens polder, ende ten noorden tlant van Andries van de Broecke, ende d hoirs van juffr Josijne van Breucklant,

• 13 juni 1697:
  comp mr Johan Sandra doctor in de medicinen woonende binnen Leijden jegenwoordich alhier ter stede verkoopt aen burgemr Anthonis de Puijt out burgemr ende jegenwoordich schepen deser stede van sekere sijn behuisde hoffstede genaemt de Patente gestaen in de polder het Maneschijn, soo als deselve jegenwoordich bij den acceptant wort gebruict,
  en dan noch de nombre van 24 gem 242 roeden uit de plantagien daer op staende in verscheidene parthien en polders hierna breeder gespecificeert.
  Eerst soo legget in de polder het Maneschijn in t 37e begin van de wateringe van Greveninge 4 gem 1 lijne 45 roeden sijnde t lant daer de bovenst mede vercochte hoffstede de Patente op is staende hebbende aen de westsijde ‘s heeren en gepleineerde dijck van Brixaens polder, ten noorden t lant van de acceptant ende juffr Marisael, ten oosten en suijden de dijck tusschen t maenschijn en Brugschen polder ;

RAZVL 478

• fo 116, 4.3.1716:
  comp Joseph Dillebeecke in huw met Matie Scheers, laest wed out-burgemr Anthonij de Puijt, mitsgaders deselve Maetie Scheers als erfgen van haar eerste overl man, gemelden Anthonij de Puijt, inde gehele naarz hypotheque geregtigt voor een veertiende part;
  Item Jacob de Bruijne, oud burgemr en schepen, bij burgemr en schepenen geautoriseert over Antheunis en Joannis de Puijt, wesen van Anthonie de Puijt geproc in sijn tweede huw met Matie Scheers, en sulx in plaets van der gemelte wesen voogd Pieter Hernij de jonge, als coper vant gene naerz, alles bij en volgens appostille op requeste in dato den 5 deses ten desen vertoond, deselve wesen geregtigd elk voor een veertiende part, soo veel bedraagt haer vaderlijke successie, mitsgaders soodanige verdere parten en aendelen als haer sijn aenbestorven na t overlijden van hunnen vader, van hare broeders van halven bedde Jacobus de Puijt en van vollen bedde Boudewijn en Pieter de Puijt...
  welke comparanten hebben verkocht aan Pieter Hernij de Jonge, ontfanger deser parochie... de voorz parten en delen in een hofstede bestaende in een huijs, schuere, stallinge etc genaemd de Patente in de polder het Maneschijn...
  competerende den acceptant de verdere delen in gemelte hofstede als in huw sijnde met Pieternella de Puijt, die dochter is geweest van meergem Anthonij de Puijt en Anna Reddingius... en als erfgename van haar ouders en van haar volle en halve broeders Jacobus, Boudewijn en Pieter de Puijt, hebbende het geheel toebehoord aan Anthonij de Puijt bij coope van Johan Sandra dd 13 juni 1697...
  De coop geschiet voor 2500 gulden...

RAZVL 481

• 8 maart 1746:
  op verzoek van Jacobus vd Strate proparte erfgenaam declarerende te zijn van desselfs vrouw juffr Pieternella de Puijt (wed Pieter Herny jr) overleden te St Anne 25 dec 1746, getaxeerd:
  Eerst 1/4 part in 23/28 deelen in een hofstede van outs genaemt de patente, bestaande in woonhuijs, schuere, stallinge en verdere timmeragie gelegen in het 38e begin der wateringe van greveninge, het geheel 500 pond vls of 3000 gulden.
  
• 27 februari 1754:
  op verzoek van Johannes van der Straete, schepen alhier, over de erfgenamen van wijlen de weese Pieter van der Straete, overleden te St Anna ter Muiden 8 januari 1754:
  een vijfde part in een hofstede, bestaande in huijs, schuren, stallingen en verdere edificien, genaemt De Patente, met de nombre van 8 gemeten, 120 roeden lands, gelegen in de polder het maneschijn..., en aldaar in de watering van Greveninge in het ... [ni] begin, de selve 8 gemeten 120 roeden belast met een ‘s grave rente van seven stuijver 8 penningen per gemet sjaarlijks, en nog een kerkerente van 15 schellingen sjaars over t geheel, getaxeerd op 83 ponden ses schellingen en acht grooten vlaams per gemet, de hofstede etc te binnen.
• 2 juli 1755@? (Jacobus vd Strate van 1719):
  op verzoek van Jacobus van der Strate, landman in Cadzand, weduwnaar en testamentair erfgenaam van wijlen zijn vrouw Margarieta Risseeuw, overleden onder Zuidzande 28 april 1755:
  eerstelijk een tiende part in een hofstede bestaande in huijs, schuren, stallingen etc genaamt de Patente, met 8 gemeten 120 roeden land alles in de polder het maneschijn, in de wateringe van Greveningen in het ... [ni] begin, de selve 8 gemeten 120 roeden belast met een ‘s graverente van seven stuijvers en acht penningen per gemet sjaarlijks en nog een kerkerente van vijftien schellingen sjaars, het geheel 83-6-8

RAZVL 480

• 22.2.1757:
  Jacobus van den Ameele, schoolmeester, gehuwd met Debora Scheers, laatst wed van Jacobus van der Straate, in leven burgemeester deser stede, Adriaan Kleijman, koopman in wijnen binnen Sluis, gehuwd met Elisabeth vd Straate, de heer Johannes vd Straate, regerend burgemeester alhier, en Jacobus vd Straate, landman in Cadzand, alle kinderen en erfgenamen van wijlen voornoemde Jacobus vd Straate; hebben op 11.1.1757 verkocht aan Pieter le Roij, wonende alhier, `een welbebouwde en fraaij gecondioneerde hofstede, genaamt de Patente, bestaande in huijs, groote schuire, stallinge, bacquete en verdere edificien met de nombre van acht gemeten honderdentwintig roeden lands’ in de polder het Maneschijn in het ... [ni] begin...

Item een hoveniershof liggende recht tegenover genoemde hofstede, belast met een rente ten profijte van de kerk van Houcke, 3-12 pond parasijs jaarlijks.

• 26.1.1763:
  comp Pieter le Roeij met zijn huisvr Susanna Dames verkopen aan Johannes Lamens regerend schepen deser stede... eene wel bebouwde hofstede genaamt de Patente met 8 gem 120 roeden lands waarop de hofstede is staande gelegen in de polder het Maneschijn in de wateringe van Greveninge het 1e begin belast met een sgraverente van 4 schell parasijs per gemet jaarlijks en nog een kerkerente van 17 schell 8 gr vlms.
  Item een hoveniershof met de plantagie daar inne en omme staande groot 208 roeden lands gelegen regt over de voorschr hofstede belast met een rente aan de kerke van Houcke 3 ponden 12 schell parasijs sjaars, welke coop is geschiet voor 400 ponden vlms contant

Bronnen

• RAZvl 471: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 471
• RAZvl 472: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 472
• RAZvl 474: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 474
• RAZvl 478: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 478
• RAZvl 480: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 480
• RAZvl 481: Zeeuws Archief, RAZvl inv.nr. 481